W pogoni za długowiecznością współczesne społeczeństwo szuka sposobów na utrzymanie szczupłej sylwetki i młodego wyglądu. Rozmaite diety i nowe ćwiczenia kreują trendy w dziedzinie odchudzania. Obecnie jednym z takich trendów jest wykorzystanie diety bezglutenowej do obniżenia wagi. Dieta ta zyskała popularność ze względu na duży odsetek populacji chorującej na nietolerancję glutenu.
Gluten – rodzaj białka występujący w ziarnach zbóż (pszenicy i jej pochodnych, żyta i jęczmienia) Nazwa nawiązuje do angielskiego słowa „glue” oznaczającego klej, z powodu działania glutenu na produkty, utrzymuje bowiem idealną konsystencję ciast, oraz doskonały smak wypieków.
Jest obecny w większości produktów spożywczych, występuje jako naturalny składnik, lub zostaje dodany mechanicznie. Najwięcej glutenu znajdziemy w pieczywie, makaronach i daniach typu instant.
Warto wspomnieć, że pszenica należy do wielkiej ósemki największych alergenów pokarmowych. Około 1% Europejczyków doznaje nieprzyjemności po spożyciu glutenu, według statystyk dwa razy częściej szkodzi kobietom. Zazwyczaj wychodzi na jaw już w dzieciństwie i powoduje
biegunkę, wzdęcia, utratę wagi, zaburzenia wzrostu, zmiany skórne, lub zapalenie stawów.
Nietolerancja glutenu dzieli się na kilka odmian chorobowych.
Pierwszą, mogącą wystąpić w każdym wieku jest Celiakia, choroba autoimmunologiczna, o podłożu genetycznym. Następstwami spożywania glutenu przez osoby cierpiące na celiakię jest zanikanie kosmków jelita cienkiego, które są odpowiedzialne za wchłanianie składników odżywczych. W konsekwencji prowadzi to do niedoborów żywieniowych, anemii lub nawet do niedożywienia zagrażającemu życiu. Diagnozuje się ją za pomocą badania histopatologicznego wycinka jelita cienkiego oraz morfologii.
Drugą odmianą nietolerancji jest alergia na gluten. Alergia to nieprawidłowa reakcja układu odpornościowego na pszenicę, która ujawnia się krótko po spożyciu alergenu. Pojawiająca się w okresie dziecięcym ustępuje wraz z osiągnięciem dojrzałości. Oprócz objawów towarzyszących celiakii alergia dodatkowo objawia się podrażnieniami jamy ustnej i gardła, pokrzywką, wodnistym katarem, lub trudnościami w oddychaniu. W bardzo skrajnych przypadkach spożycie glutenu przez osoby uczulone może prowadzić do wstrząsu anafilaktycznego. Tutaj celem diagnozy wystarczą testy alergiczne.
Często u dorosłych ludzi występuje nieceliakalna nadwrażliwość na gluten. Którą łatwo można złagodzić chwilowym wyłączeniem glutenu z jadłospisu.
Bardzo często zdarza się, że dieta bezglutenowa jest zalecana osobom cierpiącym na hashimoto, cukrzycę typu I, zespół jelita wrażliwego, zapalenie stawów, ADHD, czy autyzm.
We wszystkich przypadkach jedynym lekarstwem na nietolerancję glutenu jest bezwzględne wykluczenie go z diety. Należy przede wszystkim zwracać uwagę na etykietę ze składem produktu. Gluten bowiem może być wszędzie, nawet w lekach, czy suplementach diety.
Mimo wszystko trzeba zaznaczyć, że gluten nie szkodzi osobom zdrowym. Dobrze zbilansowana dieta bezglutenowa też nie jest szkodliwa.
Jednak nieodpowiedzialne wyłączanie glutenu z jadłospisu bez konsultacji z lekarzem lub dietetykiem może wyrządzić wiele szkód. Niezrównoważona dieta bez produktów zbożowych może prowadzić do niedoborów błonnika pokarmowego, witamin z gr. B, żelaza, cynku i selenu. Niedobory mogą prowadzić do wyższego spożycia tłuszczów nasyconych, cukru i soli, czego konsekwencją będzie miażdżyca, nadciśnienie lub otyłość.
Podsumowując, mitem jest zaliczanie diety bezglutenowej jako odchudzającej. Dieta ta nie powinna wynikać z mody a tylko i wyłącznie ze wskazań medycznych.